SPARK is dé cross-over voor technologie en vernieuwing in de gebouwde omgeving en bezoekt collega organisaties. Daardoor vergroten we het netwerk en doen kennis en inspiratie op. Zo ook tijdens het inspiratie bezoek aan Living LAB 040 vorige week donderdag.
Over Living LAB 040
In Living LAB 040 testen marktpartijen, onderzoekers, studenten, gemeente samen met burgers binnen de bestaande regelgeving hun bouwinnovaties. Zo vergroot het lab de kans op échte impact voor de gebouwde omgeving.
Living LAB 040 is een initiatief van Jos Lichtenberg en Monique Donker. Samen met de gemeente Eindhoven en diverse andere partners brengen ze innovatieve bouwconcepten in de praktijk. Het lab is gevestigd in de nieuwe wijk Buurtschap te Veld. Hier komen 119 experimentele woningen, die speciaal worden gebouwd om innovaties te testen. Dat testen gebeurt niet alleen door data te verzamelen tijdens het bouwproces, maar ook door mensen hier tijdelijk te laten wonen.
Uniek aan Living LAB 040 is dat bedrijven, onderzoekers en studenten de kans krijgen om te innoveren in een experimentele omgeving, maar daarbij initiatiefnemers uitdagen op basis van de bestaande regelgeving. Hiermee vergroot het lab de kans om échte impact te maken. Want als het onder deze omstandigheden lukt in het lab, dan kan het ook in de echte wereld. En als de regelgeving ‘onbillijk’ in de weg zit, wordt samen opgetrokken naar de regelgever om de discussie aan te gaan en het signaal af te geven.
Dubbel duurzaam wonen
Eén van de experimentele woningen op het terrein van Living LAB 040 is de Ripple. Deze woning is gebouwd door studenten van de TU Eindhoven, die hun krachten bundelen onder de naam Team VIRTU/e. De Ripple is grotendeels uit hout opgetrokken en bestaat voor meer dan 95 procent uit materialen die later weer herbruikbaar zijn. Het doel is niet alleen om duurzaam te bouwen, maar ook om de mensen die in de Ripple wonen te stimuleren om duurzaam te leven.
Met dit concept behaalde Team VIRTU/e in 2022 de tweede prijs tijdens de Solar Decathlon Challenge. Inmiddels is de woning al voor de derde keer opnieuw opgebouwd. Momenteel staat hij nog op de grond, maar de ambitie is om de Ripple in de toekomst opnieuw te demonteren en in lijn met het oorspronkelijke ontwerp in het in te zetten als ‘optopwoning’, bovenop een nieuw hoogbouwplan in het Living Lab. Indrukwekkende plannen, die de aanwezige SPARK partners volop wisten te inspireren.
4 kW piekvermogen
Een ander experiment dat momenteel gaande is in het Living LAB 040, draait om de 4 kW-strategie. De uitdaging is om per woning een maximaal piekvermogen van vier kilowatt te realiseren. Dit scheelt namelijk enorm in de benodigde bekabeling en infrastructuur alsmede in de overlast bij kabelverzwaring in het openbaar gebied. Momenteel wordt de benodigde capaciteit bepaald door twee piekmomenten. Namelijk, in de zomer midden op zonnige dagen i.r.t. energieopwekking met PV panelen en een verbruikspiek in de vroege avond als iedereen tegelijk elektrisch kookt, de verwarming aandraait en de auto oplaadt. Het experiment betreft het aftoppen, indien van toepassing het uitsmeren van de pieklasten, bijvoorbeeld door gebruik te maken van energie buffering.
Lukt het om dit experiment op deze schaal te laten slagen, dan gaat dat grote verbeteringen opleveren in de maatschappij. Zo levert een maximaal piekvermogen van 4 kW een optimaler gebruik van het bestaande elektriciteitsnet onder de grond. Op die manier helpt het om de capaciteitsproblemen op het net – die steeds vaker voorkomen – in te dammen.
Goed om de kracht van samenwerken te zien; niet praten maar gewoon gaan doen.
Monique Donker, medebedenker van Living LAB 040
Van experiment naar praktijk
Bijzonder aan Living LAB 040 is dat de testwoningen gebouwd worden binnen de regels voor de bouw in Nederland. Hierdoor blijft het niet bij dromen, maar zijn de experimenten straks ook echt toepasbaar in de woningbouw. Daarnaast is het uniek dat iedere woning alleen gebouwd wordt om de innovatie te testen. Is de test afgerond, dan demonteren de bouwers de woning om plaats te maken voor een nieuw experiment. Dit levert voor zo’n korte periode dus geen positieve business case op als je enkel denkt in bouw, verhuur en rendement.
Dit dwingt partijen om na te denken over circulariteit. Je moet immers al voordat je begint met bouwen bedenken hoe je de woning makkelijk gaat demonteren en elders kunt hergebruiken. Bovendien helpt deze aanpak om de snelheid erin te houden. Zo krijgen meer ideeën de kans om in de praktijk tot uiting te komen. Dat levert veel nieuwe kennis op.
Lessen omzetten in kennis
Bij SPARK zijn we enthousiast over de manier waarop Living LAB 040 te werk gaat. Door te leren in de praktijk en uitdagingen om te zetten naar challenges en cases, kunnen we elkaar helpen om de toekomst van de bouw vorm te geven. We kijken er dan ook naar uit om de lessen uit dit lab om te zetten naar onderwijs of onze eigen nano modules op de leerlijn Smart & Circular Construction.
Monique Donker, medebedenker van het initiatief, blikt terug: “Aan alle deelnemers: bedankt voor jullie vragen, tips en leuke reacties! Ik kijk terug op een mooie sessie met wederzijdse inspiratie en goede gesprekken. Goed om de kracht van samenwerken te zien; niet praten maar gewoon gaan doen.”
Ben je ook geïnteresseerd?
Ook wij kijken terug op een waardevol inspiratiebezoek én een perfecte start van deze interessante samenwerking. Onder de aanwezige partners zijn weer nieuwe lijnen gelegd om de toekomst van de bouw te versterken.
In de toekomst gaan meer van dit soort bezoeken plaatsvinden voor partners verbonden aan het SPARK netwerk. Hiermee stimuleren we de uitwisseling van kennis, leggen we nieuwe verbindingen en ontdekken we hoe we samen in actie kunnen komen.
